
تاریخچه دوربینهای موبایل از ابتدا تا الآن چگونه بوده است؟
>دوربینها در گوشیهای امروزی به جزء جداناپذیری مبدل شدهاند. اکثر ما برای گرفتن عکسها و یا حتی فیلمبرداری ترجیح میدهیم تا جای ممکن از گوشی هوشمندمان استفاده کرده و دیگر هیچ وسیلهای با خود حمل نکنیم؛ اما واقعاً گوشیهای هوشمند چه مسیری را طی کردهاند تا به این نقطه امروزی برسند.
در ادامه این مطلب میخواهیم شما را با اولین گوشیهای دوربیندار آشنا کنیم.
اولین گوشی مجهز به دوربین توسط سامسونگ ساخته و در سال 2000 وارد بازار کشور کره جنوبی شد. SCH-V200 که دارای صفحه نمایش 1.5 اینچی و دوربین داخلی با امکان گرفتن 20 عکس با رزولوشن 350 هزار پیکسلی بود که معادل 0.35 مگاپیکسل است؛ اما برای دیدن عکسها مجبور بودید گوشی را به رایانه متصل کنید. در واقع مؤلفههای دوربین و گوشی به صورت جداگانه در داخل یک بدنه قرار داشتند.
اما در فضای مجازی، بحث جدی وجود دارد و برخی به این اعتقاد دارند که نخستین گوشی موبایل دوربیندار واقعی توسط شرکت ژاپنی شارپ در سال 1997 معرفی و روانه بازار شد. این گوشی توسط J-Phone که در حال حاضر با نام SoftBank Mobile از آن یاد میشود به بازار عرضه شد. J-SHO4 میتوانست عکسهایی با رزولوشن 110000 پیکسل یا همان 0.11 مگاپیکسل بگیرد.
تفاوت اصلی بین گوشی سامسونگ مدل SCH-V200 و گوشی J-SH04 آن بود که در J-SH04 به شما این امکان را میداد تا تصاویر را به صورت الکترونیکی ارسال کنید. دوربینهای موبایل طی دو دهه گذشته با تغییرات بزرگی همراه بوده و حالا با گذشت بیش از 20 سال از ساخت نخستین گوشی دوربیندار دنیا، دوربین گوشی موبایل چنان پیشرفتی کرده که حتی اگر نتوانیم آنها را در رده دوربینهای DSLR قرار دهیم، چیزی کمتر از این دوربینها ندارند. یکی از اولین قدمهای قابل توجه در این حوزه را نوکیا برداشت. سال 2010 این شرکت از گوشی N8 با دوربین 12 مگاپیکسلی پرده برداشت که عدد بالایی بود و کیفیت عکاسی در گوشیهای موبایل را متحول کرد. سنسور 1/1.83 اینچی دوربین این گوشی از دوربینهای کامپکت هم بزرگتر بود و قابلیتهایی داشت که تجربه تصویربرداری را لذت بخش میکرد؛ از قابلیت ضبط ویدیوهای 720P گرفته تا نمایش عکسهای ثبت شده روی صفحه نمایش گوشی موبایل N8.
بعد از نوکیا، دیگر شرکتها از جمله سامسونگ، سونی، ال جی، اچ تی سی، اپل و بقیه هم ساخت گوشیهایی با دوربین باکیفیت را آغاز کردند. اولین قدم ساخت گوشی با دوربین 8 مگاپیکسل بود لنزی با ضریب اف 6.2 داشت و میتوانست ویدیوهایی با رزولوشن 1080P ضبط کند. در سالهای 2012 و 2013 رزولوشن دوربینها به 12 و 13 مگاپیکسل افزایش پیدا کرد و تولیدکنندگان موفق شدند ضریب اف را تا 2.2 کاهش دهند. این خصوصیت باعث بهبود کیفیت عکاسی در شب بود. سال 2014 کمکم دوربینهای 16 و 20 مگاپیکسلی روی گوشیهای موبایل ظاهر شدند؛ مثل سونی اکسپریا زد 1 که به حسگر 7.20 مگاپیکسلی، لنز سری G سونی و فلش LED یا دوربین 16 مگاپیکسلی گلکسی S5 که به سنسور ایزوسل ساخت سامسونگ مجهز بود. با قابلیت Selective Focus به دوربین این امکان را میداد تا چند تصویر ثبت کرده و با ترکیب آنها زمینهی سوژه را به شکل دلپذیری مثل دوربینهای عکاسی محو کند. قابلیتی که تا آن زمان یکی از نقطه ضعفهای اصلی گوشیهای موبایل در برابر دوربینهای عکاسی محسوب میشد.
سامسونگ در نسل بعدی گوشیهای دوربیندار یعنی سری گلکسی S6 از سنسور 16 مگاپیکسلی IMX240 ساخت سونی با ضریب اف 1/9 استفاده کرد. همزمان شرکت سونی هم گوشی Z3 را با پشتیبانی از حساسیت ایزو 12800 وارد بازار کرد. در آن زمان بالاترین عدد در دنیای گوشیهای موبایل بود. این میزان از حساسیت ایزو به گوشیهای سری Z3 امکان میداد که در محیطهای تقریباً تاریک، بدون نیاز به فلش عکس بگیرند.
اما در نهایت در سال 2016 شرکتها، به جای افزایش مگاپیکسل دوربین، اقدام به ارائه امکانات بیشتر روی دوربین گوشیهای خود کردند.
مهمترین بخشهای یک دوربین باکیفیت برای گوشی هوشمند:
گوشیهای هوشمند امروزی درزمینهٔ عکاسی امکانات فوقالعادهای دارند. دوربین گوشیها انقدر پیشرفت کرده که در برخی موارد با دوربینهای حرفهای به رقابت میپردازند.
احتمالاً برای شما همچنین سؤالی پیش خواهد آمد که این دوربینهای کوچک چگونه به چنین کیفیت بالایی دستیافتهاند؟
دوربین گوشیهای هوشمند از بخشهای مختلفی تشکیل شده که ممکن است بسیاری از کاربران اطلاعاتی درباره آن موارد نداشته باشند؛ که دراین مطلب توضیح مختصر و مفیدی ارائه داده میشود.
سنسور
دوربین گوشیها راه پرپیچوخمی را طی کردهاند؛ اما این صنعت هنوز در حال دستوپنجه نرم کردن با چالشهای مربوط به سنسورها است. هرچقدر سنسور بزرگتر باشد، نسبت به موارد کوچکتر عملکرد بهتری دارد و همین موضوع محدودیت زیادی برای شرکتها ایجاد میکند. به همین خاطر شرکتهای سازنده گوشیهای هوشمند معمولاً از سنسورهایی به اندازه 2.3/1 تا 1.7/1 اینچ استفاده میکنند.
برای اینکه موضوع را بهتر متوجه بشوید، باید بگوییم که هواوی P30 پرواز سنسور 1.7/1 اینچ استفاده میکند و گوگل پیکسل 3 ایکس ال که دارای دوربین فوقالعاده دارد، مبتنی بر سنسور 2.55/1 اینچ است. در مقایسه با سنسورهای فول فریم 1.38 اینچی موجود در دوربینهای DSLR، این موارد بسیار ریزاندام محسوب میشوند.
زمانی که شرکتها با محدودیت فضا روبرو میشوند، باید کیفیت سنسورها را افزایش دهند و تغییراتی را پیادهسازی کنند. اگرچه کوچک بودن سنسورها یک ضعف به حساب میآید؛ اما شرکتها میتوانند برای بهبود کیفیت عکس کارهایی انجام دهند.
یکی از روشهای موردقبول، ساخت سنسورهای مجهز به پیکسلهای بزرگتر است تا نور بیشتری جذب کنند. برای اندازهگیری پیکسلها از واحد میکرومتر استفاده میشود و سنسور دوربین گوشیها معمولاً از پیکسلهایی بین 1.2 تا 2 میکرومتر بهره میبرند. یک راه دیگر که هواوی برای P30 پرو به بهرهگیری از آن روی آورده است، استفاده از سنسور RYB (قرمز-زرد-آبی) به جای سنسور مرسوم RGB (قرمز-سبز-آبی) است؛ زیرا با استفاده از فیلتر زرد رنگ، سنسور ذکر شده میتواند نور بیشتری دریافت کند.
با توجه به مطالب ذکر شده باید بگوییم که هرچقدر سنسور بهتر باشد، عکسهای ثبت شده نویز کمتری خواهند داشت. در محیطهایی با نور کم عکس باکیفیت بهتری ثبت خواهد شد و همچنین شفافیت عکسها بیشتر میشود.
لنزها
معمولاً زمانی که کاربران میخواهند دوربین گوشی جدیدی را مورد بررسی قرار دهند، توجه زیادی به لنزهای استفاده شده نمیکنند. این مسئله جای تأمل دارد؛ برای اینکه لنزها یکی از مهمترین بخشهای عکاسی به حساب میآیند و یک لنز باکیفیت تأثیر بسیاری در افزایش کیفیت عکسهای ثبت شده دارد.
در ضمن لنزها میزان دیافراگم را هم مشخص میکنند که این مورد هم بسیار اهمیت دارد. کاربران به دنبال بازترین دیافراگم ممکن هستند؛ ولی این موضوع هم تبعاتی به همراه دارد. لنزهای دوربین گوشیها از «بخشهای اصلاح کننده» استفاده میکنند که هدف از تعبیه آنها، اصلاح ورود نور به سنسور و کاهش نابهنجاری در کیفیت عکس است. لنزهای ارزانتر از تعداد کمتری از این بخشها بهره میبرند و به همین دلیل در معرض مشکلات بیشتری قرار میگیرند. از دیگر موارد دارای اهمیت میتوانیم به جنس لنز هم اشاره کنیم.
از آنجایی که سازندگان گوشی اطلاعات زیادی را در مورد جزئیات لنزها ارائه نمیدهند، با اطمینان نمیتوانیم ویژگیهای لنز خوب یا بد را توضیح بدهیم. در این بین برندهای شناخته شدهای وجود دارند مانند نوکیا و سونی وجود دارند که توانستهاند مورد توجه کاربران زیادی قرار بگیرند؛ که این برندها برای لنزهای دوربینهای خود با شرکت زایس و لایکا همکاری میکنند.
انواع دوربین گوشیهای هوشمند:
دوربینهای دوگانه:
همانطور که در مطالب بالا ذکر شد، در سالهای اخیر تغییرات زیادی در دوربین انواع گوشیهای موبایل ایجاد شده که دوربین دوگانه جدیدترین آن است. این مسئله مورد استقبال کاربران بسیاری قرار گرفته و دنیای کاربران را متحول و امکان ثبت عکسهایی زیبا برایشان فراهم کرده است.

دوربین دوگانه چیست؟ به طور کلی و به زبان ساده دوربین دوگانه به معنای وجود دو سنسور عکاسی به جای یک سنسور در گوشی هوشمند است. شما میتوانید از این دو سنسور را به طور جداگانه یا با هم استفاده کنید. معمولاً گوشیهایی که قابلیت دوربین دوگانه را دارند، دارای دو سنسور مختلف با کارایی خاص هستند. یکی از سنسورها در این دوربینهای دوگانه به صورت معمولی و با بالاترین کیفیت ممکن تصاویر را به ثبت میکند. در واقع این لنز همان تک لنز موجود در سایر گوشیها است؛ اما سنسور دوم در اصل وظیفه کمکرسانی به سنسور اول برای بهتر شدن کیفیت تصاویر و بهبود عکاسی دارد. در این حالت معمولاً سنسور دوم با اندازهگیری عمق اشیاء به فوکوس بهتر در تصاویر کمک زیادی میکند. در نهایت تصاویر گرفته شده به وسیله هر دو سنسور با کمک بخش نرمافزاری دستگاه تصاویر نهایی را به ثبت میرساند.
اما مطلبی که در این بین مطرح میشود، این است که هر شرکت سازنده گوشی موبایل تکنولوژی خاص خود را به کار گرفتهاند؛ بنابراین در هر مدل گوشی ساخته شده توسط کمپانیهای مختلف باید شاهد عملکرد متفاوتی در سنسور دوم باشیم.
در ادامه به برخی از ویژگیها و امکانات دوربینهای دوگانه اشاره میکنیم.
امکانات دوربینهای دوگانه
مات کردن تصاویر پسزمینه: یکی از پرکاربردترین امکانات گوشی دوگانه مات کردن تصاویر پسزمینه بوده که باعث ثبت هزاران تصویر هنری میشود.
تصاویری شارپ تر: ویژگی شارپ بودن باعث زیبایی و جذابیت بیشتر عکسها میشود. زمانی که از گوشیهایی مثل سامسونگ گلکسی اس 9 پلاس استفاده کنید، متوجه تفاوت رنگها و شارپ بودن عکسهای گرفته شده خواهید شد.
عکسهای پرسپکتیو: پرسپکتیو در لغت به معنای عمق است. اکثر ما تجربه کشیدن نقاشیهای پرسپکتیو را در دوران مدرسه داریم. این ویژگی در گوشیهای موبایل باعث ایجاد عمق و فاصله به صورت همزمان شده و در برخی از دوربینها تا حدی است که عکس نهایی شبیه به یک عکس سهبعدی میشود.
زوم کردن: قبل از اینکه دوربینهای دوگانه برای انواع گوشیها ابداع شود، زمانی که روی عکسها زوم میکردید، کیفیت عکسها خیلی کم میشد؛ یعنی زوم کردن باکیفیت عکسها رابطه معکوس داشت. این مشکل با ورود دوربینهای دوگانه برطرف شد.
عکاسی اولتراواید: از دیگر امکانات دوربینهای دوگانه میتوان به Ultra Wide اشاره کرد. این اصطلاح به معنای عکاسی با زاویه باز است که میتوان عکسهای سلفی بسیار خوبی گرفت.
واقعیت افزوده: کار کردن با این ویژگی بسیار آسان است. به این صورت که نور توسط مادون قرمز منعکس شده و عمق اشیاء هم به صورت دیجیتالی محاسبه میشوند. در آخر یک تصویر با درک عمق به شما نمایش داده میشود.
دوربین سهگانه:
در آینده نزدیک به تعداد گوشیهای مجهز به دوربین سهگانه اضافه میشود. در این زمینه میتوان به گوشیهای گلکسی اس 10 و هواوی P20 پرو اشاره کرد که از سنسور 40 مگاپیکسلی، سنسور سیاهوسفید و لنز تله فوتو بهره میبرند.

افزایش تعداد سنسورهای دوربین میتواند در کیفیت عکسها مؤثر واقع شود. به کارگیری از دوربینهای بیشتر برابر است با انعطافپذیری بیشتر و کیفیت بالاتر. در ادامه به برخی از قابلیتهای که این دوربینها اشاره میکنیم.
قابلیتهای دوربینهای سهگانه:
رزولوشن بالاتر: شاید برای عکسهای اینستاگرامی رزولوشن بالای عکسها به چشم نیاید؛ اما این مشخصه برای زوم کردن و کراپ کردن بسیار مؤثر واقع میشود. وقتی که عکس کراپ شده کیفیت خوبی داشته باشد، دیگر نیازی به استفاده از زوم دو برابری نیست.
معمولاً گوشیهای هوشمند از رزولوشن بالا به این دلیل که مجهز به پیکسل استفاده نمیکنند؛ زیرا باعث ایجاد افزایش نویز و پایین آمدن کیفیت نهایی عکس میشود. اگر از یک سنسور سیاهوسفید مخصوص محیطهای کمنور در کنار این سنسورها استفاده شود، باعث بهبود کیفیت عکسها میشود.
دیافراگم متغیر: تکنولوژی Pixel Binning به معنای این است که دادههای چند پیکسل را در یک پیکسل واحد ترکیب میکند. این مسئله باعث میشود کیفیت عکسهای گرفته شده با سنسورهای رزولوشن بالا در محیطهای کمنور بیشتر شود؛ اما با استفاده از فناوری دیافراگم متغیر میتوان در محیطهای تاریک نور بیشتری را به سمت سنسور روانه کرد.
یکی از مهمترین عاملهایی که میزان نور رسیده به سنسور را مشخص میکند گشودگی دیافراگم است؛ یعنی هرچقدر نور بیشتری به سنسور وارد شود، عکسی که در محیط تاریک گرفته میشود، شفافتر و با نویز کمتر ثبت میشود. با اینکه برای استفاده از دیافراگم متغیر باید با برخی از نکات مربوط به فاصله کانونی و کیفیت لنز آشنایی داشته باشید؛ ولی با این حال مزایای این رویکرد خیلی بیشتر از معایب آن هست. حتی تغییر دستی دیافراگم هم میتواند منجر به ثبت عکسهایی طبیعی شود. بهرهگیری از این تکنولوژی در دوربینهای سهگانه میتواند در محیطهای تاریک عملکرد دوربینهای مجهز به لنز تله فوتو و واید را بهبود دهد.
زوم بیشتر: گوشیهای دارای دوربین سهگانه برای اینکه درزمینهٔ زوم بتوانند برای کاربر تجربه جذابتری ارائه دهند، باید بتوانند قابلیتهای سختافزاری و نرمافزاری را با هم ترکیب کنند. هواوی موفق به عملی کردن زوم ترکیبی شده که با استفاده از این ویژگی کاربران میتوانند سوژه مورد نظر خود را تا 5 برابر بیشتر زوم کنند. همچنین شرکت اپو هم با استفاده از این مشخصه توانسته است عکسهای 50 مگاپیکسلی ایجاد کند.
تشخیص عمق:روز به روز به طرفداران افکت بوکه (محو کردن پسزمینه) اضافه میشود؛ و گوشیهای هوشمند به طور چشمگیری در جهت عملی شدن این افکت پیشرفت کردهاند.
در سال 2014، شرکت HTC گوشی One M8 معرفی کرد که دارای یک سنسور 4 مگاپیکسلی مخصوص تشخیص عمق بود. از بین گوشیهای جدید میتوان به گوشی شیائومی Pocophone F1 که در پنل پشتی آن یک سنسور ثانویه 5 مگاپیکسلی برای تشخیص عمق جاسازی شده، اشاره کنیم. چنین سنسوری نیاز نیست که دارای رزولوشن بالایی باشد، فقط همین که به اندازه کافی خوب باشد تا الگوریتمهای نرمافزاری بتوانند حاشیههای سوژه اصلی را تشخیص دهند، کافی است.
HDR چیست و چگونگی عملکرد آن در محیطهای کمنور
در اصطلاحات عکاسی به تفاوت روشنترین و تاریکترین نقاط یک عکس محدوده دینامیکی (Dynamic Rang) گفته میشود. HDR (High Dynamic Rang) پروسهای است که این محدوده را از آن چیزی که توسط گوشی هوشمند شما به ثبت میرسد، فرارتر میبرد. HDR میتواند نماهای دقیقتری در چیزهایی که با چشمان خود میبینید در اختیارتان قرار دهد یا اینکه میتواند در گرفتن عکسهای هنری با رزولوشن بالا به شما کمک کند.

با اینکه هدف نهایی HDR گرفتن عکسهایی باکیفیت بالا است؛ اما قرار نیست توسط همه افراد مورد استفاده قرار گیرد، بلکه بستگی به سوژهای عکس دارد.
وقتی که شما عکسی با قابلیت HDR میگیرید، دوربین به سرعت عکسهای متعددی با اکسپوزهای مختلف ثبت میکند. سپس نرمافزار دوربین گوشی هوشمند، این تصاویر را با یک عکس واحد ترکیب میکند تا جزئیات تاریکترین و روشنترین نواحی را در خود حفظ کند. قبل از اینکه این ویژگی به دوربین گوشیهای هوشمند راه پیدا کند، شما مجبور بودید سه عکس بگیرید و به کامپیوتر خود انتقال دهید و با استفاده از HDR فتوشاپ یا هر برنامه مشابه دیگری آن تصاویر را با هم ادغام کنید.
خوشبختانه سازندگان گوشیهای هوشمند ویژگی HDR را در برنامه دوربین گوشیها گنجاندهاند و در صورت فعال بودن آن، همه این کارها به صورت خودکار انجام میگیرد. از قابلیت HDR میتوانیم در عکاسی از مناظر و محیطهایی با نور کم استفاده کنیم. همچنین اگر در حال حرکت هستید یا اینکه سوژه مورد نظر شما متحرک است، نمیتوانید از قابلیت HDR استفاده کنید. از دیگر مواردی که نمیتوانید از HDR استفاده کنید، صحنههایی با کنتراست بالا و محیطهایی با رنگ روشن میتوان اشاره کرد.
در نهایت وقتی سخن از دوربین سهگانه به میان میآید، اولین مسئلهای که به ذهن کاربران میرسد، بهرهگیری از لنزهای زوم و واید است. علاوه بر این دوربینهای سهگانه میتوانند مواردی مانند کیفیت عکسهای گرفته شده در محیطهایی با نور کم، گسترده دینامیکی، افکت بوکه و زومهای دیجیتالی را تا حد زیادی بهبود بخشند.
دوربین چهارگانه:
سامسونگ گلکسی A9 را به عنوان نخستین گوشی هوشمند دنیا با دوربین اصلی چهارگانه و دوربین سلفی 24 مگاپیکسلی معرفی کرد. کرهایها با معرفی محصول جدید خود از خانواده Galaxy A سعی دارند تجربهای متفاوت برای علاقهمندان عکاسی فراهم کنند. ازاینرو در گوشی جدید، بیشترین تمرکز خود را روی توسعه دوربینی توانمند برای گلکسی A9 معطوف کردهاند.

دوربین اصلی گلکسی A9 از چهار سنسور مختلف برای کاربریهای گوناگون بهره میبرد. سنسور اصلی دارای رزولوشن 24 مگاپیکسل بوده و در پس لنزی با دیافراگم F1.7 و قابلیت فوکوس خودکار قرار دارد. سنسور دوم 10 مگاپیکسلی بوده و آن را لنزی با دیافراگم F2.4، فوکوس خودکار و قابلیت زوم اپتیکال دو برابری همراهی میکند. سنسور سوم با رزولوشن 8 مگاپیکسلی در پس لنزی با زاویه دید عریض 120 درجه و دیافراگم F2.4 قرار دارد و در نهایت سنسور چهارم دارای رزولوشن 5 مگاپیکسلی بوده و همراه لنزی با F2.2 است که برای تشخیص عمق به کار میرود.
هر کدام از چهار دوربین در پنل پشتی Galaxy A9 وظیفه متفاوتی بر عهده دارند. سنسور 10 مگاپیکسلی با استفاده از لنز خود امکان زوم اپتیکال دو برابری را در اختیار کاربر قرار میدهد. سنسور 8 مگاپیکسلی قابلیت ثبت تصاویری بدون محدودیت و عریض را دارد. سنسور 5 مگاپیکسلی عمق را تشخیص میدهد و در نهایت سنسور 24 مگاپیکسلی میتواند عکسهایی با جزئیات بیشتر را به ثبت برساند.
دوربین پنجگانه:
پس از انتشار انواع و اقسام گزارشها و تصاویر، شرکت HMD Global گوشی نوکیا 9 را به بازار معرفی کرد. این گوشی دارای نمایشگر 5.99 اینچ است که مبتنی بر تکنولوژی P-OLED و رزولوشن 2880 در 1440 بهره میبرد.

مهمترین مشخصه این گوشی دوربین پنجگانه آن است. در پنل پشتی این گوشی 5 سنسور تعبیه شده است که مجهز به شرکت زایس هستند که 2 عدد از این دوربینها، از سنسورهای رنگی و سه دوربین دیگر از سنسورهای سیاهوسفید بهره میبرند. در رابطه با رزولوشن و فاصله کانونی این دوربینها باید بگوییم که هر 5 تای آنها دارای رزولوشن 12 مگاپیکسلی و فاصله کانونی 28 میلیمتری هستند. این به این معنا است که نوکیا برای این دوربینها از لنزهای اولترا واید یا تله فوتو استفاده نکرده است. هر کدام از عکسهای ثبت شده دارای گستره دینامیکی وسیعی هستند و بعد از ثبت عکسها میتوان افکت بوکه را برای آنها تنظیم کرد.
با توجه به آنچه در صفحات قبل گفته شد، میتوانیم سیر تحول دوربینهای گوشی موبایل را ببینیم. اولین گوشی موبایل دوربیندار توسط شرکت ژاپنی شارپ ساخته شد. بعد از آن گوشیهای موبایل با برندهای سامسونگ، اپل، نوکیا و هواوی در رقابت با یکدیگر با دوربینهایی باکیفیت بالا تا 48 مگاپیکسل و دوربینهای سلفی 32 مگاپیکسل در قالب دوربینهای دوگانه و سهگانه در گوشیها کار گذاشتند و روانه بازار شدند.
امکاناتی چون HDR، LED Flash و Panoroma نیز به دوربینها اضافه کردند. چنانکه امروز شاهدیم دوربینها بخش حیاتی موبایلها و حتی زندگی روزمره (شخصی و کاری) بازی میکنند و بر هزینه گوشیهای موبایل تأثیر چشمگیری دارند.